Τι είναι και τι δεν είναι τρομοκρατία;

“… Ο πόλεμος μας ενάντια στην τρομοκρατία ξεκινά με την Αλ Κάιντα αλλά δεν τελειώνει εκεί. Δεν θα τελειώσει μέχρι όλες οι τρομοκρατικές οργανώσεις ανά το παγκόσμιο βρεθούν, σταματηθούν και ηττηθούν” ήταν τα τελευταία λόγια του Τζορτζ Μπους του νεότερου, στην ομιλία του στις 20 Σεπτεμβρίου του 2001, μερικές μέρες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

Το τι επακολούθησε είναι μάλλον λίγο πολύ γνωστό. Οι ΗΠΑ με τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΝΑΤΟ ξεκινούν τον λεγόμενο “Πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία” και στις 7 Οκτωβρίου του 2001 εισβάλλουν στο Αφγανιστάν. Δεν σταματούν εκεί και στις 20 Μαρτίου 2003 εισβάλουν στο Ιράκ. Η επιχείρηση με κωδική ονομασία “Σοκ και Δέος” που είχε σκοπό να ανατρέψει την κυβέρνηση Σαντάμ Χουσεΐν ήταν επιτυχής, καθώς ο ηγέτης του Ιράκ καταδίκασε εις θάνατον δι’ απαγχονισμού στις ΗΠΑ. Η ποινή εκτελέστηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2006.

Και ενώ όλα αυτά συνέβαιναν στην Μέση Ανατολή ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος παρακολουθούσε. Υπήρξαν φωνές που κατέκριναν την επεμβατική πολιτική των ΗΠΑ, ενώ αντίθετα πολλές ήταν οι κυβερνήσεις που συμπαρατέθηκαν μαζί με τους.Έκτοτε ο κόσμος που ζούμε δεν αποδεσμεύτηκε ούτε μια μέρα από την “απειλή της τρομοκρατίας”.

Κατά τον Μπαμπινιώτη, ο όρος τρομοκρατία σημαίνει: “η συστηματική χρήση βίας εκ μέρους ομάδων, οργανώσεων, μειονοτήτων ακόμα και στρατών και μυστικών υπηρεσιών, με στόχο να τρομοκρατήσουν λαούς, κυβερνήσεις ή πολιτικούς αντιπάλους, προκειμένου να επιτύχουν τους πολιτικούς τους στόχους”.

Ωστόσο, ποια μορφή βίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως “τρομοκρατική”; Ποιος έχει το δικαίωμα να ασκεί βία και υπό ποιες συνθήκες;

Στην περίπτωση της Αλ Κάιντα και του Σαντάμ Χουσεΐν, η διεθνής κοινότητα χαρακτήρισε τις ενέργειες τους ως τρομοκρατικές, με αποτέλεσμα η άμεση επέμβαση για απομάκρυνση τους κρίθηκε από τους περισσότερους ως θεμιτή.Έτσι το ζήτημα δεν είναι μόνο πως αντιμετωπίζεται η τρομοκρατία αλλά και τι μπορεί να οριστεί ως τέτοια. Διαμέσου των χρόνων ως τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν χαρακτηριστεί αρκετές δεκάδες κινήματα, που σε αρκετές των περιπτώσεων είχαν τελείως αντίθετη δράση και σύσταση από την Αλ Κάιντα. Έτσι γεννιέται εύλογα το ερώτημα: ποια είναι τα στοιχεία αυτά που μπορούν να ονομάσουν μιαν οργάνωση ή ένα κίνημα ως τρομοκρατικό και κατ’ επέκταση η επέμβαση εναντίον του να θεωρείται αναγκαία;

Είναι καθαρά ένα παιχνίδι λέξεων λοιπόν, αφού οτιδήποτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικό, μπορεί ταυτόχρονα να εξοντωθεί χωρίς ιδιαίτερες κυρώσεις. Από την άλλη όμως, οι οργανώσεις και τα κινήματα που θεωρήθηκαν ως επαναστατικά είχαν συνήθως την υποστήριξη της διεθνής κοινότητας. Έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως το εν λόγω ζήτημα αφορά πολιτικούς ελιγμούς και σκοπιμότητες.

Ωστόσο κατά καιρούς οι πολιτικές δυνάμεις έπεσαν σε μερικές αντιφάσεις για το τι μπορεί να θεωρηθεί ή όχι τρομοκρατία και έτσι στον ιστοχώρο αυτό θα προσπαθήσουμε να ξεδιαλύνουμε το ζήτημα. Πρέπει όμως πρώτα να εξετάσουμε μια προς μια τις οργανώσεις αυτές, τις δράσεις τους και τους σκοπούς τους, για να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα για το αν ο τίτλος που τους προσδόθηκε ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή αν αυτό έγινε κάτω από αλλότρια πολιτικά συμφέροντα για να οδηγηθούν “θεμιτά” στην καταστροφή τους.